Nắm rõ được lượng Oxi hòa tan trong hồ cá biến đổi thế nào bạn sẽ có cách bổ sung lượng oxi cho cá cảnh trong bể nuôi đồng thời chủ động lượng oxi cần thiết khi đóng gói vận chuyển cá cảnh.
Sự tồn tại, sinh trưởng phát triển và sinh sôi của tất cả các loài sinh vật hiếu khí đều cần có oxy. Hàm lượng khí oxy trong không khí cao và ổn định, chiếm khoảng 21%. Do đó, các sinh vật trên đất liền rất ít khi phải chịu sự đe dọa thiếu oxy, còn hàm lượng oxy hòa tan trong nước ít mà lại hay biến đổi. Trường hợp bình thường, lượng oxy hòa tan bão hòa có trong nước ngọt chỉ tương đương với 1/20 hàm lượng khí oxy có trong không khí, trong nước mặn chiếm tỉ lệ càng ít. Vì thế, lượng oxy hòa tan.
Sự tồn tại, sinh trưởng phát triển và sinh sôi của tất cả các loài sinh vật hiếu khí đều cần có oxy. Hàm lượng khí oxy trong không khí cao và ổn định, chiếm khoảng 21%. Do đó, các sinh vật trên đất liền rất ít khi phải chịu sự đe dọa thiếu oxy, còn hàm lượng oxy hòa tan trong nước ít mà lại hay biến đổi. Trường hợp bình thường, lượng oxy hòa tan bão hòa có trong nước ngọt chỉ tương đương với 1/20 hàm lượng khí oxy có trong không khí, trong nước mặn chiếm tỉ lệ càng ít. Vì thế, lượng oxy hòa tan trong nước trở thành một nhân tố hạn chế mang tính quyết định đến sự sinh tồn trong quá trình sống của động vật thủy sinh, là một trong những yếu tố chất lượng nước thu hút sự quan tâm của những người trong ngành nuôi trồng thủy sản.
Nhưng, trong thực tiễn nuôi trồng thủy sản, từ rất lâu trở lại đây, do thiếu đi sự kiểm tra giám sát hiệu quả kịp thời đối với lượng oxy hòa tan trong nước và nhận thức không đủ về mối nguy hại tiềm ẩn mà oxy thấp gây ra, rất nhiều người nuôi chỉ quan tâm đến chi phí tăng oxy, coi hiện tượng tôm có nổi đầu hay không làm tiêu chuẩn để phán đoán hàm lượng oxy hòa tan trong nước, sau khi phát hiện tôm cá nổi đầu mới áp dụng biện pháp tăng oxy. Điều này đã biến việc tăng oxy trở thành một biện pháp “cứu mạng” phi khoa học, thường gây ra những tổn thất không đáng có hoặc làm giảm hiệu quả kinh tế. Bài viết này được trình bày hệ thống về tác dụng của oxy hòa tan trong nuôi trồng thủy sản, các nhân tố ảnh hưởng, quy luật biến đổi và các biện pháp quản lý trong điều kiện nuôi trồng cho phép, xem như là một tài liệu tham khảo cung cấp cho các hộ nuôi tăng cường công tác quản lý ao nuôi.
1. Tác dụng của oxy hòa tan trong nuôi trồng thủy sản
1.1. Cung cấp khí oxy cần thiết cho hoạt động sống của động vật thủy sản
Nhìn từ quan điểm năng lượng học và sinh vật hóa học, động vật bắt mồi để chuyển hóa năng lượng trong thức ăn thành năng lượng đáp ứng cho hoạt động sống của động vật và có thể trực tiếp lợi dụng được, còn khí oxy hô hấp vào là điều kiện bảo đảm thông qua phản ứng sinh hóa trên cấp độ phân tử để cuối cùng đi đến thực hiện chuyển hóa này. Một khi bị thiếu khí oxy, quá trình phản ứng sinh hóa này sẽ bị chấm dứt, động vật sẽ chết. Trong thực tiễn, mọi người nhận thức khá rõ về việc tăng oxy có thể giải quyết vấn đề nổi đầu và dự phòng nổi ao của vật nuôi, nhưng chính vì như thế mà rất nhiều người nuôi chỉ coi đó như một biện pháp “cứu mạng”, vẫn chưa nhận thức được nguy hại của oxy thấp gây ra cho môi trường nước và vật nuôi thủy sản.
1.2. Có lợi cho sự sinh sôi phát triển của vi sinh vật hiếu khí, thúc đẩy phân giải các chất hữu cơ
Vi sinh vật hiếu khí đóng vai trò rất quan trọng đối với phân giải các chất hữu cơ trong nước. Trong điều kiện có oxy, các chất thải động vật, thức ăn dư thừa, xác sinh vật (bao gồm cả tảo chết) cùng với căn bã hữu cơ sẽ được các enzyme ngoại bào do vi sinh vật sản sinh ra phân giải thành các chất hữu cơ có tính hòa tan, cuối cùng sẽ trở thành những chất vô cơ đơn giản tham gia vào tuần hoàn vật chất mới, từ đó loại bỏ được ô nhiễm hữu cơ trong nước.
1.3. Tác dụng làm giảm các chất độc hại
Khí oxy có thể oxy hóa trực tiếp các chất độc hại trong nước và dưới đáy ao; giảm hoặc loại bỏ độc tính của nó. Khí oxy có tính oxy hóa rất mạnh, có thể oxy hóa các chất có độc tính mạnh như H2S, NO2- lần lượt biến thành Sulfate, Nitrate,…
1.4. Ức chế hoạt động của vi sinh vật yếm khí có hại
Dưới điều kiện thiếu oxy, vi sinh vật yếm khí sẽ nổi dậy, tiến hành yếm khí lên men các chất hữu cơ, sản sinh ra rất nhiều chất trung gian lên men có mùi hôi thối như: Cadaverine, Hydrogen sulfide, Methane, Ammonia,…, cực kỳ nguy hiểm đối với vật nuôi. Trong môi trường oxy thấp, đáy và nước sẽ bị đen và có mùi hôi, nguyên nhân chủ yếu là do H2S tác dụng với Fe tạo ra chất kết tủa có màu đen. Oxy hòa tan trong nước cao sẽ ức chế hoạt động của các loại vi sinh vật yếm khí có hại, hỗ trợ cải thiện môi trường nuôi thích nghi hơn.
1.5. Tăng cường sức miễn dịch
Oxy hòa tan trong nước đầy đủ giúp cải thiện nâng cao khả năng chịu đựng của vật nuôi đối với các nhân tố bất lợi của môi trường (như Nh3, NO2-,…), tăng cường sức chống chịu trước sự đe dọa của môi trường. Những động vật sống trong môi trường oxy thấp kéo dài, sức miễn dịch sẽ giảm, khả năng kháng bệnh kém. Nghiên cứu cho thấy rõ, khi tình trạng thiếu oxy hòa tan trong nước kéo dài, nguy cơ phát sinh bệnh do vi khuẩn rất dễ dàng tăng lên.
2. Hàm lượng oxy hòa tan trong nước và các nhân tố ảnh hưởng
Oxy hòa tan trong nước chỉ các đơn chất khí oxy hòa tan trong nước ở trạng thái phân tử, mà không phải là các bọt khí thường gặp hoặc các nguyên tố oxy trong trạng thái hóa hợp. Sự hòa tan và bay hơi trong nước của oxy là một quá trình thuận nghịch, khi vận tốc hòa tan và bay hơi trong nước ngang bằng, tức đạt đến trạng thái cân bằng oxy hòa tan, lúc đó, nồng độ oxy hòa tan trong nước sẽ là hàm lượng bão hòa của oxy hòa tan dưới điều kiện này, tức lượng oxy hòa tan bão hòa.
Khi lượng oxy hòa tan bão hòa chịu ảnh hưởng của phân áp khí quyển, nhiệt độ nước, hàm lượng các chất hòa tan trong nước khác (ví dụ như các thể khí, chất hữu cơ hoặc chất vô cơ,…). Oxy hòa tan bão hòa và sự phân áp khí quyển có mối liên quan đến nhau. Trong điều kiện tự nhiên, phân áp khí quyển sẽ không có biến đổi quá lớn, do đó có thể bỏ qua sự ảnh hưởng của nó đối với lượng oxy hòa tan bão hòa. Oxy hòa tan tùy vào nhiệt độ nước tăng cao thì lượng oxy hòa tan bão hòa sẽ giảm xuống; độ mặn cũng có ảnh hưởng trực tiếp và rất rõ rệt đến oxy hòa tan, độ mặn tăng thì oxy hòa tan bão hòa sẽ giảm.
Đại đa số các trường hợp, hàm lượng oxy hòa tan thực tế trong nước thường thấp hơn so với lượng oxy hòa tan bão hòa, trị số của nó quyết định bởi kết quả giữa quá trình cân bằng tăng oxy và trạng thái oxy tiêu hao trong nước dưới điều kiện lúc đó. Khi tăng oxy lớn hơn oxy tiêu hao, oxy hòa tan có xu hướng bão hòa, có lúc còn xuất hiện hiện tượng “quá bão hòa”, oxy hòa tan trong nước liên tục giảm, kết quả làm xuất hiện tình trạng oxy thấp, thậm chí là có những vực nước không có oxy, lúc đó rất có thể xuất hiện hiện tượng “nổi đầu”, hoặc là “chết nổi hàng loạt”,…
Trong nuôi tròng ao đầm, nguồn gốc tăng oxy trong nước có từ quá trình quang hợp của thực vật phù du giải phóng ra khí oxy, tăng oxy nhân tạo (tăng oxy bằng máy móc hoặc tăng oxy hóa học,…) và oxy trong khí quyển hòa vào. Nhưng, dưới các điều kiện khác nhau, những quá trình tăng oxy theo các hình thức kể trên cũng chiếm tỉ lệ không giống nhau. Đối với ao nước tĩnh phú dưỡng chủ yếu là tăng oxy từ quá trình quang hợp, ao nuôi thâm canh mật độ cao chủ yếu là sử dụng biện pháp nhân tạo để tăng oxy, ao nước chảy và nghèo dinh dưỡng chủ yếu lấy oxy từ trong khí quyển.
Hoạt động tiêu hao oxy trong nước có thể phân thành tiêu hao oxy nguồn gốc sinh học, hóa học và sinh lí. Tiêu hao oxy sinh học bao gồm có oxy hòa tan bị tiêu hao trong hoạt động hô hấp của động vật, thực vật và vi sinh vật. Phần lớn các trường hợp, hoạt động hô hấp của sinh vật phù du và sinh vật đáy chiếm đại bộ phận lượng oxy tiêu hao trong ao nuôi. Tiêu hao oxy hóa học gồm có sự phân giải oxy hóa các chất hữu cơ và oxy hóa khử của các chất vô cơ. Tiêu hao oxy vật lí chủ yếu chỉ oxy hòa tan bay hơi vào trong không khí, chỉ chiếm một phần rất nhỏ, quá trình này chỉ tiến hành trong ranh giới nước-khí.
3. Quy luật biến đổi của oxy hòa tan trong nước ao nuôi
Bất cứ lúc nào, trong nước cũng tồn tại hàng loạt các quá trình sinh học, hóa học và vật lí phức tạp, quá trình tác động lẫn nhau này sẽ quyết định sự cân bằng trạng thái tăng oxy và tiêu hao oxy trong nước, khiến cho sự phân bố và biến đổi oxy hòa tan trong nước vừa trong tình trạng biến hóa phức tạp, lại có tính quy luật tương đối.
3.1. Sự biến đổi ngày đêm
Đối với những ao nuôi không có hoạt động tăng oxy nhân tạo, sự biến đổi lượng oxy hòa tan giữa ngày và đêm ở nước tầng trên sẽ rất rõ rệt. Trong trường hợp bình thường, buổi chiều cao hơn sáng sớm, ban ngày cao hơn ban đêm. Vào ban ngày, oxy sẽ tăng lên do quá trình quang hợp của tảo, cho đến lúc trước khi mặt trời mọc sẽ đạt đến giá trị cao nhất, ban đêm do tảo không tiến hành được quá trình quang hợp mà những hoạt động tiêu hao oxy lại vẫn diễn ra bình thường, do vậy mà oxy hòa tan trong nước sẽ giảm đi, cho đến lúc bình minh trước khi mặt trời mọc sẽ ở mức thấp nhất. Nhưng kéo theo độ sâu tầng nước tăng lên, đặc biệt là dưới độ sâu cân bằng giữa quang hợp và hô hấp, sự biến đổi oxy hòa tan giữa ngày và đêm sẽ có xu hướng giảm đi hoặc ngưng trệ.
3.2. Biến đổi theo mùa
Lượng oxy hòa tan trong nước biến đổi theo mùa cũng khá rõ nét. Thông thường, nhiệt độ mùa đông và xuân tương đối thấp, ức chế sự phát triển của tảo, quá trình quang hợp kém, lượng oxy sinh ra ít, mà lúc đó sinh khối trong nước thấp, hoạt động hô hấp và tiêu hao oxy hóa học giảm; do đó, oxy hòa tan tương đối thấp và ít biến đổi. Mùa hạ và mùa thu, nhiệt độ cao, ánh sáng mặt trời chiếu mạnh, tảo phát triển nhanh, quá trình quang hợp diễn ra mạnh mẽ, giải phóng ra một lượng lớn khí oxy, tác dụng tăng oxy trong nước biểu hiện rõ rệt; nhưng mùa hạ và mùa thu cũng đồng thời là lúc sinh khối, hàm lượng các chất thải động vật, thức ăn dư thừa, xác động vật,…ở mức cao nhất, là lúc mà lượng oxy bị tiêu hao nhiều nhất. Vì thế, oxy hòa tan lúc này sẽ có những biến đổi lớn, đồng thời sẽ thường xuyên xuất hiện các vực nước có oxy hòa tan quá bão hòa, oxy thấp, thậm chí là không có oxy; là thời kì dễ xuất hiện các vấn đề về oxy hòa tan nhất trong nuôi trồng thủy sản.
3.3. Biến đổi theo chiều thẳng đứng
Sau khi hòa vào trong nước cùng với muối, oxy sẽ phân tán theo các hướng khác nhau. Sự phân bố oxy hòa tan trong nước biểu hiện trạng thái giảm dần theo chiều thẳng từ trên xuống dưới. Điều này chủ yếu có liên quan tới sự chênh lệnh về nhiệt độ và ánh sáng mặt trời mà mỗi tầng nước khác nhau nhận được. Do sự hấp thu của nước và tảo trong nước, tia sáng mặt trời chiếu xuống nước sẽ yếu dần theo độ sâu, cho tới một độ sâu nhất định mà ánh sáng không thể chiếu xuống được, trở thành những vực nước tối và không có ánh sáng, tảo chỉ có thể sinh trưởng được ở những tầng nước có ánh sáng và thực hiện chức năng quang hợp giải phóng oxy, còn quá trình tiêu hao oxy vẫn diễn ra ở bất kì độ sâu nào. Từ đó, oxy hòa tan trong nước có hiện tượng tầng trên cao mà tầng dưới thì thấp, phân bố thẳng giảm dần không đều. Hiện tượng này thường thấy ở những ao nước sâu vào thời kì nhiệt độ cao.
4. Nguy hại của oxy thấp đối với động vật và hoạt động phản ứng của nó
Oxy hòa tan là một trong những yếu tố chất lượng nước quan trọng nhất và dễ phát sinh vấn đề nhất trong nuôi trồng thủy sản; lượng oxy hòa tan thực tế trong nước chịu sự ảnh hưởng chung của các nhân tố sinh học, vật lí và hóa học mà thay đổi theo thời gian. Khi hàm lượng oxy hòa tan trong nước không đủ, trước hết sẽ trực tiếp sản sinh ra những ảnh hưởng bất lợi đối với vật nuôi; tiếp đó, thông qua tác động đến các chỉ tiêu sinh học và hóa học trong môi trường nước sẽ ảnh hưởng gián tiếp đến vật nuôi, gây nguy hại cho sinh trưởng, sinh sôi và thậm chí là sự sống còn của vật nuôi ở mức độ khác nhau. Nhẹ thì làm suy giảm chất lượng nước, sinh trưởng phát triển chậm; nặng thì xuất hiện nổi đầu, chết nổi và cuối cùng dẫn đền chết hàng loạt.
4.1. Oxy hòa tan nguy kịch và oxy hòa tan gây chết
Oxy trong nước thấp dưới một mức độ nào đó, chuyển hóa sinh lí và sinh trưởng phát triển của vật nuôi bắt đầu chịu những ảnh hưởng bất lợi; nhưng sẽ không dẫn đến tử vong;nồng độ oxy hòa tan thời điểm này được gọi là oxy hòa tan nguy kịch (Critical Dissolved Oxygen). Nếu oxy tiếp tục giảm, đến mức thấp nhất không thể đáp ứng được nhu cầu sinh lí, vật nuôi sẽ ngạt thở mà chết, nồng độ oxy hòa tan thời điểm đó được gọi là oxy hòa tan gây chết (Lethal Dissolved Oxygen). Oxy hòa tan nguy kịch và oxy hòa tan gây chết biến đổi khác nhau tùy thuộc vào chủng loài và quy cách động vật (xem bảng 1), và chịu ảnh hưởng của nhiệt độ nước, độ mặn và các yếu tố môi trường khác; ví dụ: nhiệt độ nước tăng cao thì oxy hòa tan gây chết của động vật sẽ giảm đi.
Bảng 1: Nồng độ oxy hòa tan nguy kịch và oxy hòa tan gây chết ở một số loài (mg/L)
Loại cá | Cá nước lạnh | Cá nước ấm | Tôm |
Nồng độ nguy kịch | 5.0-6.0 | 4.0-5.0 | 3.0-4.0 |
Nồng độ gây chết | 2.5-3.5 | 1.0-2.0 | 0.5-1.0 |
4.2. Hoạt động phản ứng của động vật khi oxy thấp
Khi oxy hòa tan trong nước thấp dưới nồng độ nguy kịch, vật nuôi bắt đầu có biểu hiện kém ăn, sinh trưởng chậm, hệ số thức ăn tăng, tần suất lột vỏ giảm, và thường xuyên hoạt động ở những vùng nước nông; đọng vật thường xuyên tụ đàn gần máy quạt khí
5. Quản lý oxy hòa tan trong ao nuôi cá
Quản lý oxy hòa tan là một trong những nội dung quan trọng trong quản lý chất lượng nước ao nuôi, là một hệ thống kỹ thuật coi nhu cầu oxy của động vật là nền móng cơ sở, lấy quan sát và đo định làm căn cứ, lấy dự phòng là chủ, ứng dụng tổng hợp các biện pháp. Trong thực tiễn sản xuất, mức oxy hòa tan trong nước có thích hợp hay không cũng không thể coi hiện tượng tôm cá nổi đầu là tiêu chuẩn phán đoán, mà nên coi việc bảo đảm nhu cầu sinh lí bình thường như tôm cá ăn nhiều làm tiêu chuẩn.Tiêu chuẩn nước dùng trong ngư nghiệp quy định, trong 24h liên tục, oxy hòa tan trong nước nhất định sẽ có 16h >5mg/L, bất cứ khoảng thời gian nào cũng không được thấp dưới 3mg/L.
5.1. Đo định oxy hòa tan
5.1.1. Cách đo
Có thể áp dụng phương pháp hóa học hoặc đo bằng máy móc, phương pháp đo định hóa học kinh điển là cách đo iot, độ chuẩn xác cao, cũng được sử dụng để kiểm nghiệm mức độ đáng tin cậy của các phương pháp khác. Phương pháp đo iot xác định oxy hòa tan trong nước cần phải phối chế bao nhiêu dung dịch thuốc thử, các bước tiến hành đo cũng khá rườm rà, tiêu tốn thời gian. Do đó, nó được dùng nhiều trong việc đo định ở phòng thực nghiệm, áp dụng trong điều kiện sản xuất nuôi trồng không mấy thuận tiện. Hộp test oxy hòa tan thường gặp trên thị trường là một phương pháp đo nhanh chóng ngay tại hiện trường với nền tảng là biện pháp hóa học, căn cứ vào sắc sai quan sát được bằng mắt để phán đoán đại thể mức oxy hòa tan trong nước, khá là thực dụng. Nhưng theo như tìm hiểu của tác giả bài viết, độ nhạy của những loại hộp test như thế thường thì đa số là rất thấp, làm giảm tính thực dụng của kết quả đo.
Phương pháp đo bằng dụng cụ thí nghiệm khoa học là một phương pháp đo nhanh với thao tác thuận tiện, kết quả đáng tin. Hiện trường nuôi có thể sử dụng máy đo oxy kiểu cầm tay, chỉ cần đặt đầu đo oxy vào nước cần đo và lắc nhẹ, kết quả sẽ nhanh chóng hiện thỉ theo dạng chữ số. Do máy đo oxy tương đối đắt và nhiều trường hợp do không bảo quản cẩn thận làm rút ngắn tuổi thọ sử dụng, vì thế mà làm giảm đi tỉ lệ sử dụng phương pháp này trong nước ta, vĩnh viễn không thể phổ cập được bằng các quốc gia phát triển với nghề nuôi trồng khác. Nhưng, cùng với việc nâng cao mức độ tập trung hóa nuôi trồng và tăng cường quản lý, có thể đoán trước được rằng trong tương lai không lâu, máy đo oxy kiểu cầm tay sẽ trở thành dụng cụ đo định chủ yếu ở hiện trường nuôi trồng.
5.1.2. Thời gian và số lần đo
Trong trường hợp bình thường, mỗi ngày chỉ cần đo 1 lần là được, nên đo vào thời điểm sáng sớm và lúc chập tối, từ đó sẽ biết được tằng mức oxy hòa tan cao nhất và thấp nhất trong một ngày của ao nuôi, hỗ trợ phán đoán nồng độ oxy hòa tan trong nước có nằm trong phạm vi thích hợp hay không, nhất là giúp cho việc dự phòng phát sinh vấn đề thiếu oxy nghiêm trọng như “chết nổi”,… Đối với những ao nuôi vừa mới áp dụng các phương pháp khử trùng diệt tảo và sử dụng thuốc cải tạo vi sinh hiếu khí, cùng với những ao thường xuyên xuất hiện các vấn đề về oxy hòa tan nên cố gắng tăng số lần đo.
5.1.3. Vị trí đo
Nên đo ở những vị trí tiêu biểu nhất mà kết quả đo được sẽ có thể phản ánh được tình trạng chung về oxy hòa tan trong môi trường sống của vật nuôi. Vì thế, không nên chỉ đo ở tầng nước mặt hoặc đo gần chỗ máy quạt khí. Trong bất kỳ trường hợp nào, việc đo oxy hòa tan trong ao nuôi rất có ích để hiểu rõ được tình trạng oxy hòa tan trong nước và từ đó đưa ra được các phương pháp giải quyết tương ứng.
5.2 Phương pháp tăng oxy
Trong sản xuất nuôi trồng, quản lý oxy thực chất là thông qua việc áp dụng các biện pháp tăng oxy trực tiếp hoặc gián tiếp, vừa có thể bảo đảm cho vật nuôi sống trong môi trường oxy hòa tan đầy đủ, đạt hiệu ích kinh tế tốt nhất, lại không dẫn đến tăng oxy quá độ làm lãng phí giá thành. Trong toàn bộ khâu nuôi và quá trình nuôi, có thể bắt tay vào từ những khía cạnh sau:
5.2.1. Tăng cường khử trùng dọn bùn đáy ao, tính toán mật độ thả nuôi hợp lí
Trong điều kiện cho phép, cứ hai đợt sản xuất nuôi trồng nên dọn bùn ao khô, sử dụng vôi để khử trùng đáy ao và cày đất phơi khô. Làm như vậy vừa diệt được sác sinh vật gây bệnh, giảm được rủi ro bệnh hại trong quá trình nuôi, lại vừa có thể oxy hóa được các chất hữu cơ trong bùn đáy, loại bỏ NH3, NO2,…, giảm thấp lượng tiêu hao oxy bùn đáy trong quá trình nuôi, gián tiếp tăng oxy cho ao nuôi; Đồng thời còn có thể tăng độ cứng và độ kiềm trong nước, tăng cường hệ đệm của nước, hỗ trợ duy trì tính ổn định chất lượng nước trong quá trình nuôi. Khi thả giống, cần căn cứ vào hình thức nuôi, điều kiện nước nước nuôi, khả năng cấp thoát nước, trang bị thiết bị, trình độ quản lý và sản lượng mong muốn cùng với quy cách giống để tính toán mật độ thả nuôi sao cho hợp lí. Mật độ quá cao sẽ gây ra tình trạng “tranh oxy” giữa các cá thể động vật, giảm thấp hiệu suất sản xuất, kéo theo đó thì hiệu quả kinh tế có khả năng cũng sẽ giảm, đồng thời tăng rủi ro và độ khó trong quản lý.
5.2.2. Lựa chọn thức ăn hỗn hợp chất lượng cao, áp dụng kỹ thuật cho ăn khoa học
Trong trường hợp bình thường, phân động vật và thức ăn dư thừa là nguồn ô nhiễm hữu cơ chủ yếu trong ao nuôi thâm canh, quá trình phân giải hữu cơ sẽ tiêu hao một lượng lớn khí oxy. Cho ăn những loại nguyên liệu đơn nhất hoặc thức ăn chất lượng thấp có dinh dưỡng không cân bằng, do không ngon miệng hoặc tiêu hóa không hoàn toàn dẫn đến lượng phân thải và thức ăn dư thừa tăng lên; mà tỉ lệ tiêu hóa hấp thu của thức ăn hỗn hợp chất lượng tốt rất cao, lượng chất bài tiết như phân thải ít hơn, từ đó có tác dụng gián tiếp tăng oxy trong nước. Kỹ thuật cho ăn khoa học cũng rất quan trọng, cần phải căn cứ vào thời tiết, chất lượng nước, hoạt động bắt mồi và tình hình sinh trưởng của động vật để kiểm soát chặt chẽ và điều chỉnh hợp lí lượng cho ăn, nên cho ăn nhiều lần với lượng thức ăn hợp lí, tránh việc cho ăn quá nhiều sẽ tạo ra thức ăn dư thừa. Đối với ao nuôi cá, sử dụng máy cho ăn và cho ăn các loại thức ăn dạng viên nở cũng sẽ giảm bớt được lượng thức ưn dư thừa.
5.2.3. Khống chế sự sinh sôi và phát triển của tảo, nâng cao hiệu quả tăng oxy tự nhiên
Quá trình quang hợp nhả oxy của thực vật phù du là nguồn tăng oxy hòa tan quan trọng trong nước ao nuôi, rất nhiều trường hợp, nó còn là nguồn gốc tăng oxy chủ yếu nhất, nhưng tảo phát triển quá mạnh sẽ tiêu hao mất nhiều khí oxy hòa tan về đêm, gây ra hậu quả nghiêm trọng cho vật nuôi. Do đó, nên áp dụng các biện pháp điều chỉnh khống chế sinh học hoặc hóa học để duy trì mật độ tảo thích hợp trong nước, đạt hiệu quả tăng oxy lí tưởng nhất. Trong thực tiễn sản xuất, nếu như kiểm tra cụ thể mật độ tảo cũng không tiện, căn cứ vào độ trong và màu nước để quan sát trực tiếp và suy đoán tương đối hiệu quả. Yêu cầu đối với màu nước và độ trong ở từng điều kiện ao nuôi khác nhau, đối tượng nuôi trồng khác nhau và các giai đoạn nuôi cũng sẽ có sự chênh lệch khác biệt, nhưng nói chung, duy trì được màu nước xanh non hoặc nâu nhạt và độ trong từ 25-40cm là tốt nhất.
5.2.4. Nắm bắt tình hình oxy hòa tan trong nước, vận dụng linh hoạt tăng oxy nhân tạo
Trong những ao nuôi mật độ cao, việc tăng oxy nhân tạo là điều kiện tất yếu để nuôi tôm được thành công, nhưng thống thường cũng là một phần chi phí lớn trong nuôi trồng ngoài thức ăn ra. Trong xem xem vấn đề chi phí tiêu thụ điện năng, và những nhận thức không đủ về mối nguy hiểm oxy thấp tiềm ẩn, rất nhiều người nuôi trang bị và sử dụng máy quạt khí không hợp lí, nhiều lúc đã coi việc tăng oxy nhân tạo là một biện pháp “cứu mạng”. Phương pháp khoa học chính là trên cơ sở nắm được nhu cầu oxy hòa tan của vật nuôi và mức oxy hòa tan thực tế trong nước, vận dụng linh hoạt biện pháp tăng oxy nhân tạo, vừa bảo đảm được mức oxy hòa tan thích hợp trong nước, lại tránh được việc tăng oxy quá mức dẫn đến lãng phí giá thành.
Tăng oxy bằng máy móc là phương thức chủ yếu nhất trong phương pháp tăng oxy nhân tạo, trọng tâm là máy tăng oxy, chủ yếu bao gồm hai loại là dạng khuấy nước (ví dụ như máy tăng oxy dạng guồng nước, dạng bánh xe có cánh quạt,…) và loại sục khí (ví dụ như máy tăng oxy dạng xạ lưu, dạng đá bọt,…), mỗi loại có một ưu điểm riêng, nên dựa vào điều kiện nuôi cụ thể để chọn dùng hoặc phối hợp sử dụng sao cho hợp lí. Khởi động máy tăng oxy thúc đẩy dòng chảy và chất lượng nước đồng đều, tăng lượng oxy hòa tan trong nước, tán phát các khí độc trong nước. Thời gian bật máy dài hay ngắn cũng phải dựa vào nước ao, đặc biệt là lượng mức oxy hòa tan tầng đáy để xác định. Đối với những nơi điện lưới không thuận tiện hoặc trong trường hợp cấp bách, việc sử dụng các loại thuốc tăng oxy hóa học vô cùng quan trọng và cần thiết.
5.2.5. Loại bỏ tôm cá tạp, cấp nước thải bẩn đúng lúc
Trong nuôi trồng không thể tránh được việc cạnh tranh dinh dưỡng và môi trường nước giữa vật nuôi và các loài phi vật nuôi (như tôm, cá, ốc tạp,…), từ đó gây ra mất cân bằng dinh dưỡng, môi trường sống suy thoái,… trong đó bao gồm cả nguy hại giảm oxy hòa tan trong nước. Do vậy, cố gắng tiêu diệt loại bỏ hết tôm cá tạp trong ao và nguồn nước, và tiến hành loại trừ trong quá trình nuôi. Nếu có điều kiện, nen thường xuyên bổ sung nước mới, đồng thời tiến thải chất ô nhiễm. Cho nước mới sẽ cải thiện nhanh chóng và hiệu quả oxy hòa tan trong nước, nhưng điều cần quan tâm là trong nguồn nước cho vào ao phải không có chất ô nhiễm, oxy hòa an cao, nhiệt độ và độ mặn,…tương tự như nước ao hiện có, nếu không sẽ gây ra sự ô nhiễm mới và đe dọa vật nuôi.
5.2.6. Tìm hiểu kỹ càng vấn đề suy thoái môi trường, dự phòng rủi ro về oxy hòa tan
Trong nuôi trồng thủy sản, một mặt là biến đổi thời tiết mang tính không xác định và không thể kiểm soát, bản thân môi trường nước cũng phát sinh những thay đổi liên tục theo thời gian, đồng thời, thời tiết lại có những ảnh hưởng nghiêm trọng tới môi trường nước; một mặt khác là sự biến đổi kịch liệt của các yếu tố môi trường như nhiệt độ nước, độ pH, độ pH,… trong thời gian ngắn sẽ sản sinh những mối de dọa cho vật nuôi. Trong thực tiễn sản xuất, những kiểu biến đổi như vậy khó mà tránh được, do đó chỉ có thể tăng cường quản lý trong quá trình nuôi, điều tra sự việc cẩn thận, nhất là trong thời kì nhiệt độ cao, thời tiết oi nóng , mưa lớn và gió thổi mạnh cần phải làm tốt những biện pháp ứng phó kịp thời (tăng oxy bằng máy móc hoặc tăng oxy hóa học), dự phòng và xử lý những biến đổi về oxy hòa tan.
Nguồn: dopa.vn
[widget id=”text-7″]
allergy pills for rash major brand allergy pills best antihistamine decongestant combo
prescription sleeping pills online generic phenergan
order prednisone 5mg without prescription prednisone 20mg oral
abdominal pain over the counter cheap metformin
why does adult acne happen omnicef 300mg canada prescription acne medication pills
medication options for heartburn buy zyloprim pills
buy cheap generic accutane accutane cost accutane 10mg uk
sleeping pills to buy online buy meloset pills
buy amoxicillin 250mg generic buy amoxicillin 250mg buy amoxil without a prescription
order generic azithromycin order azithromycin 500mg online cheap zithromax canada
cheap gabapentin neurontin online order
order azipro for sale azipro 500mg cost cost azipro
order furosemide 100mg online cheap furosemide order online
buy prednisolone prednisolone over the counter buy cheap generic prednisolone
order generic prednisone order prednisone 5mg for sale
buy amoxil sale purchase amoxicillin without prescription order amoxil online cheap
doxycycline 200mg pill order doxycycline 200mg sale
order ventolin 2mg pills buy generic albuterol albuterol online buy
cost amoxiclav augmentin 625mg pill
purchase synthroid sale order synthroid 75mcg pill synthroid 100mcg canada
generic vardenafil 20mg vardenafil 10mg uk
oral clomiphene 100mg clomid for sale clomid online buy
purchase tizanidine generic brand zanaflex buy zanaflex cheap
buy generic semaglutide over the counter buy rybelsus online rybelsus 14mg oral
generic deltasone 40mg prednisone 10mg uk order deltasone 40mg generic
rybelsus 14mg cheap semaglutide 14mg canada semaglutide usa
buy accutane 20mg generic generic accutane buy accutane 10mg pill
buy albuterol online get allergy pills online ventolin pill
amoxicillin 500mg us buy amoxicillin 500mg generic amoxicillin order online
buy clavulanate augmentin 625mg price buy amoxiclav without prescription
cost azithromycin 250mg zithromax 250mg over the counter azithromycin 250mg tablet
levothyroxine price levothroid brand buy synthroid 150mcg online
order omnacortil 5mg generic buy cheap generic omnacortil buy prednisolone 5mg online cheap
buy clomid without a prescription buy cheap generic clomiphene cheap clomiphene 50mg
order gabapentin generic neurontin 100mg oral gabapentin 100mg cheap
order vardenafil 10mg pill purchase levitra pills levitra 10mg usa
play online blackjack real money online gambling slots games play for real online casino games
plaquenil order online where to buy hydroxychloroquine without a prescription order generic plaquenil 200mg
pregabalin for sale lyrica 75mg for sale lyrica 75mg ca
zithromax otitis media
order triamcinolone 4mg pills aristocort us buy triamcinolone
tadalafil 40mg cost buy cialis 10mg for sale cialis otc
buy generic clarinex desloratadine 5mg sale buy desloratadine 5mg online cheap
cenforce 100mg oral order cenforce 50mg without prescription cenforce brand
chloroquine 250mg generic buy aralen cheap aralen 250mg over the counter
metformin 850 mg
order claritin for sale claritin order online claritin 10mg ca
purchase glycomet without prescription buy glucophage 500mg online cheap generic glucophage
priligy 30mg cheap priligy 30mg oral cytotec online order
xenical 120mg cheap diltiazem over the counter diltiazem 180mg pills
what are the side effects of taking flagyl?
cost lipitor 10mg lipitor cost atorvastatin 20mg cost
lasix furosemide for dogs
amlodipine canada buy generic amlodipine norvasc cost
ibuprofen and lisinopril
zoloft fatigue
buy acyclovir 800mg for sale buy acyclovir 400mg generic allopurinol tablet
zithromax drug
buy cheap lisinopril zestril 5mg brand order generic zestril 5mg
lasix medication for water retention
how to buy crestor order rosuvastatin generic buy generic zetia
gabapentin vs lyrica
glucophage moa
buy generic omeprazole prilosec canada purchase omeprazole online
order domperidone 10mg generic sumycin price tetracycline 500mg oral
can you drink while taking escitalopram
buy lopressor 50mg for sale buy lopressor tablets metoprolol where to buy
gabapentin lawsuit 2022
amoxicillin dosage calculator adults
buy cyclobenzaprine pills cyclobenzaprine 15mg tablet order baclofen 10mg pill
cephalexin 500mg capsule antibiotic
bactrim pediatric dosing
order tenormin 100mg generic order tenormin generic atenolol 50mg oral
order toradol pills order toradol pills colchicine for sale online
ciprofloxacin and pregnancy
is keflex the same as cephalexin
methylprednisolone online pharmacy buy methylprednisolone 4mg online cost of methylprednisolone
write research papers cheap essays online professional letter writing services
inderal 10mg sale buy inderal 10mg generic buy plavix 75mg without prescription
buy methotrexate 10mg without prescription buy methotrexate 2.5mg pills brand warfarin
order mobic 15mg pill cheap mobic 7.5mg celebrex ca
bactrim vs cipro
brand reglan 10mg buy generic metoclopramide buy cozaar paypal
tamsulosin 0.2mg pill buy flomax 0.4mg for sale order celebrex sale
omeprazole and escitalopram
buy generic nexium over the counter buy nexium 40mg pill topiramate 100mg uk
zofran 8mg tablet buy generic ondansetron over the counter aldactone 100mg generic
order generic imitrex buy levofloxacin generic buy levaquin 500mg for sale
generic simvastatin 10mg order generic valacyclovir 500mg valtrex over the counter
ddavp duration of action
purchase dutasteride for sale order dutasteride without prescription buy ranitidine pills
citalopram reviews for anxiety
generic ampicillin penicillin over the counter amoxicillin cost
depakote valproic acid
losartan cozaar
order cipro generic – keflex for sale buy clavulanate online cheap
cipro for sale – cipro online order augmentin 1000mg without prescription
ddavp iv package insert
citalopram vs fluoxetine
buy flagyl pill – cheap amoxil pill order azithromycin 250mg online
depakote er dosage
cozaar and cough
ciprofloxacin 500 mg tablet – buy chloromycetin generic order generic erythromycin 500mg
diltiazem er 120
valtrex 500mg us – cheap nemasole generic cheap acyclovir 800mg
mechanism of action ezetimibe
augmentin dosing for sinusitis
diclofenac side effect
stromectol oral – cefixime 100mg price order sumycin generic
duromine vs contrave
purchase metronidazole pills – clindamycin pill buy azithromycin 250mg pill
vyvanse and effexor
flexeril weight gain
how often can i take flomax
acillin cost buy ampicillin generic how to buy amoxicillin
aspirin vs naproxen
buy lasix online cheap diuretic – purchase medex pills generic captopril 25 mg
alternative to allopurinol for gout
aripiprazole morning or night
amitriptyline antidepressant
does augmentin treat uti
where can i buy cheap retrovir – irbesartan where to buy allopurinol 100mg generic
order glucophage 1000mg – combivir over the counter order lincocin online
celebrex vs aleve
baclofen 10 mg tablet
bupropion weight loss reviews
celexa for pain
generic clozapine 50mg – purchase tritace generic buy generic pepcid 40mg
buy quetiapine 50mg pill – luvox 50mg generic eskalith pills
celebrex celecoxib capsules 200mg price
ashwagandha dreams
buspirone hcl in cats
order atarax 10mg generic – purchase atarax sale endep 10mg without prescription
generic clomipramine – anafranil 25mg without prescription sinequan 25mg cost
buy generic amoxicillin online – buy cheap cefuroxime buy cipro 1000mg generic
acarbose singapore
brand augmentin – order ethambutol 1000mg pills buy ciprofloxacin 500mg pills
atenolol lactose
abilify mechanism of action
semaglutide drug class
protonix half life
cleocin 150mg sale – order cefpodoxime 200mg pills purchase chloromycetin generic
getting off remeron
buy zithromax 500mg without prescription – how to buy tindamax ciplox 500 mg ca
is robaxin a good muscle relaxer
co repaglinide 2mg
cheap albuterol 4mg – buy theo-24 Cr 400mg online order generic theo-24 Cr 400 mg
ivermectin 6 mg pills – stromectol for humans buy generic cefaclor
pantoprazole protonix
clarinex order online – buy albuterol cheap buy ventolin inhalator
synthroid nails
buy medrol no prescription – depo-medrol sale azelastine 10 ml ca
what are the side effects of spironolactone
vildagliptin and sitagliptin
ivermectin cost australia
order generic micronase 5mg – order glipizide for sale forxiga 10 mg price
tizanidine lethal dose
when should tamsulosin be taken
repaglinide 1mg uk – purchase repaglinide sale buy jardiance 25mg
how long does it take venlafaxine to work
viibryd and voltaren
what is zofran used for
glucophage 500mg cost – metformin over the counter buy acarbose 25mg online
zyprexa abuse
zofran dosage kids
zyprexa weight gain prevention
buy prescription drugs from india https://indiaph24.store/# pharmacy website india
online pharmacy india
how to get nizoral without a prescription – order mentax online cheap buy itraconazole pill
mexican drugstore online mexico pharmacy mexican pharmaceuticals online
https://mexicoph24.life/# pharmacies in mexico that ship to usa
medication canadian pharmacy canadian pharmacy 24h com safe onlinecanadianpharmacy
buying from online mexican pharmacy: Mexican Pharmacy Online – mexico pharmacy
lanoxin 250mg price – avapro 300mg uk lasix 40mg cheap
lisinopril 10 mg without prescription lisinopril from mexico lisinopril 20 mg online
order famciclovir 250mg – famvir 500mg uk valcivir 500mg for sale
http://nolvadex.life/# tamoxifen mechanism of action
lisinopril 3 zestril cost price lisinopril brand name canada
tamoxifen mechanism of action tamoxifen warning tamoxifen moa
http://ciprofloxacin.tech/# ciprofloxacin generic
https://finasteride.store/# cost of generic propecia without dr prescription
zestril 20 mg tab lisinopril tabs 4mg lisinopril 10 mg canada cost
http://lisinopril.network/# lisinopril 5 mg canada
cost propecia prices cost of cheap propecia without rx order generic propecia pills
https://nolvadex.life/# tamoxifen therapy
https://nolvadex.life/# tamoxifen adverse effects
nolvadex estrogen blocker what happens when you stop taking tamoxifen tamoxifen and osteoporosis
http://lisinopril.network/# url lisinopril hctz prescription
ciprofloxacin order online buy ciprofloxacin over the counter cipro
hydrochlorothiazide price – cost bisoprolol 5mg bisoprolol order online
https://cytotec.club/# order cytotec online
cost propecia tablets cost of generic propecia for sale cost of generic propecia without prescription
https://finasteride.store/# cost generic propecia without dr prescription
tamoxifen brand name how to prevent hair loss while on tamoxifen tamoxifen breast cancer prevention
https://nolvadex.life/# tamoxifen chemo
cipro generic: ciprofloxacin 500 mg tablet price – ciprofloxacin order online
buy ciprofloxacin over the counter where can i buy cipro online buy cipro online without prescription
https://lisinopril.network/# lisinopril 5 mg medicine
https://ciprofloxacin.tech/# ciprofloxacin generic
lisinopril 30mg coupon zestril tablet price lisinopril generic
https://finasteride.store/# cost generic propecia tablets
cytotec abortion pill: buy cytotec over the counter – buy cytotec over the counter
buy cipro online without prescription buy cipro online buy cipro online canada
get propecia without insurance get propecia without rx buy propecia without a prescription
buy cytotec over the counter: cytotec online – Cytotec 200mcg price
https://finasteride.store/# cost generic propecia for sale
https://lisinopril.network/# 208 lisinopril
order nitroglycerin pill – combipres order order diovan 80mg online cheap
cheap kamagra buy kamagra online Kamagra 100mg price
https://cialist.pro/# Tadalafil price
buy Kamagra: kamagra – sildenafil oral jelly 100mg kamagra
https://viagras.online/# Cheap generic Viagra online
shelf life of cialis
Kamagra tablets kamagra pills super kamagra
http://cialist.pro/# Generic Cialis price
Cialis 20mg price in USA Cialis 20mg price in USA п»їcialis generic
https://cenforce.pro/# Cenforce 100mg tablets for sale
cheap viagra: Buy Viagra online cheap – Buy generic 100mg Viagra online
buy Kamagra super kamagra cheap kamagra
buy Kamagra: kamagra oral jelly – buy kamagra online usa
https://cenforce.pro/# cheapest cenforce
levitra over the counter
http://kamagra.win/# super kamagra
https://cenforce.pro/# Cenforce 150 mg online
super kamagra kamagra oral jelly sildenafil oral jelly 100mg kamagra
http://levitrav.store/# Generic Levitra 20mg
Kamagra 100mg: kamagra pills – Kamagra Oral Jelly
Levitra 20 mg for sale Buy Vardenafil 20mg Vardenafil price
top online pharmacy india india pharmacy mail order pharmacy website india
https://pharmnoprescription.icu/# pharmacy no prescription required
buying from online mexican pharmacy mexico drug stores pharmacies best online pharmacies in mexico
prescription drugs canada buy online: canada online pharmacy – canadian pharmacies that deliver to the us
http://pharmindia.online/# mail order pharmacy india
crestor online presence – zetia praise caduet pills jerk
canadian pharmacy online reviews canadian pharmacy canadian pharmacy online
http://pharmmexico.online/# mexico drug stores pharmacies
reputable canadian online pharmacy: precription drugs from canada – canadian pharmacy king
medicine in mexico pharmacies best online pharmacies in mexico buying prescription drugs in mexico
https://pharmworld.store/# cheapest prescription pharmacy
http://pharmcanada.shop/# reputable canadian online pharmacies
best india pharmacy: online pharmacy india – best india pharmacy
online medication without prescription online pharmacy without prescriptions canada prescription drugs online
http://pharmworld.store/# canadian prescription pharmacy
pharmacy website india: indian pharmacies safe – indianpharmacy com
buying prescription drugs in mexico online п»їbest mexican online pharmacies buying prescription drugs in mexico online
http://gabapentinneurontin.pro/# 32 neurontin
zocor monster – simvastatin anything lipitor stack
200 mg prednisone daily: prednisone 50 mg tablet cost – prednisone 20mg prices
neurontin 100mg cap neurontin 100 mg caps neurontin 300 mg capsule
thuoc tadalafil 20 mg
http://gabapentinneurontin.pro/# medication neurontin
doxycycline generic: order doxycycline – generic for doxycycline
buy zithromax without prescription online: can you buy zithromax over the counter in mexico – zithromax online no prescription
viagra professional online think – levitra oral jelly drain levitra oral jelly online flora
zithromax tablets for sale: zithromax 250 mg pill – zithromax 500 mg lowest price drugstore online
prednisone 40 mg daily buy prednisone 50 mg prednisone 30 mg daily
https://zithromaxa.store/# zithromax 500 mg lowest price drugstore online
cialis in melbourne
doxycycline monohydrate: buy generic doxycycline – buy doxycycline without prescription uk
neurontin 300mg caps buy generic neurontin online 800mg neurontin
amoxicillin 30 capsules price: how to get amoxicillin over the counter – cost of amoxicillin 875 mg
https://zithromaxa.store/# where to get zithromax over the counter
vibramycin 100 mg buy doxycycline monohydrate buy doxycycline online uk
https://amoxila.pro/# can i buy amoxicillin over the counter
where to buy amoxicillin 500mg: amoxicillin 500 mg online – price for amoxicillin 875 mg
doxycycline order online doxycycline 150 mg doxycycline 150 mg
https://amoxila.pro/# amoxicillin online canada
zithromax 250 mg australia zithromax 500 mg lowest price drugstore online where to get zithromax
can we buy amoxcillin 500mg on ebay without prescription: amoxicillin script – amoxicillin over counter
viagra cialis or levitra
levitra 20mg how to use
https://zithromaxa.store/# zithromax online paypal
prednisone 10mg canada order prednisone from canada generic over the counter prednisone
neurontin 300 mg buy: neurontin medication – neurontin online
http://amoxila.pro/# over the counter amoxicillin canada
neurontin 300 mg coupon neurontin 800 neurontin brand name 800mg best price
dapoxetine hiss – cialis with dapoxetine twilight cialis with dapoxetine lee
http://doxycyclinea.online/# doxycycline tablets
neurontin medicine discount neurontin neurontin 50mg tablets
how much is neurontin pills: neurontin india – medicine neurontin 300 mg
cenforce experience – tadacip online pray brand viagra pills style
http://prednisoned.online/# 10mg prednisone daily
buy cheap zithromax online cost of generic zithromax zithromax 500 tablet
amoxicillin online without prescription: amoxicillin 875 mg tablet – amoxicillin without a prescription
http://prednisoned.online/# online prednisone
amoxicillin 500mg capsules purchase amoxicillin 500 mg where to buy amoxicillin pharmacy
sildenafil 30 mg
buying prednisone on line: 20 mg prednisone – buy prednisone 20mg without a prescription best price
https://prednisoned.online/# india buy prednisone online
zithromax over the counter: zithromax coupon – zithromax tablets for sale
prednisone 20mg prices cheapest prednisone no prescription cost of prednisone 5mg tablets
neurontin 300mg: neurontin 100mg tablets – neurontin 30 mg
https://amoxila.pro/# amoxicillin 825 mg
100mg doxycycline doxycycline 100mg doxycycline 50 mg
online pharmacy hydrocodone buy
rx pharmacy viagra
http://doxycyclinea.online/# doxycycline without prescription
buy cheap doxycycline: doxylin – doxycycline
doxycycline buy doxycycline 100mg doxycycline hyclate 100 mg cap
buy cheap neurontin: neurontin drug – neurontin 300 mg cost
neurontin prices generic: neurontin cost uk – gabapentin medication
amoxicillin 250 mg capsule generic for amoxicillin amoxicillin medicine over the counter
https://prednisoned.online/# prednisone 7.5 mg
order amoxicillin online uk: buy amoxicillin 500mg online – amoxicillin 500 mg cost
brand cialis shimmer – penisole sister penisole laboratory
doxycycline medication doxycycline 100 mg buy generic doxycycline
mexican border pharmacies shipping to usa mexico drug stores pharmacies pharmacies in mexico that ship to usa
mexican drugstore online: buying prescription drugs in mexico – mexican online pharmacies prescription drugs
mexico drug stores pharmacies: mexico drug stores pharmacies – mexican drugstore online
mexico drug stores pharmacies mexico drug stores pharmacies mexican pharmacy
http://mexicanpharmacy1st.com/# reputable mexican pharmacies online
http://mexicanpharmacy1st.com/# mexico pharmacies prescription drugs
cialis soft tabs brief – viagra oral jelly diary viagra oral jelly online vain
mexican pharmaceuticals online purple pharmacy mexico price list mexican pharmaceuticals online
mexican rx online: buying from online mexican pharmacy – buying prescription drugs in mexico
https://mexicanpharmacy1st.online/# buying from online mexican pharmacy
mexican online pharmacies prescription drugs: reputable mexican pharmacies online – purple pharmacy mexico price list
mexico pharmacy mexican pharmaceuticals online mexico drug stores pharmacies
https://mexicanpharmacy1st.com/# reputable mexican pharmacies online
mexico pharmacies prescription drugs: mexican pharmaceuticals online – purple pharmacy mexico price list
pharmacies in mexico that ship to usa mexico drug stores pharmacies pharmacies in mexico that ship to usa
https://mexicanpharmacy1st.online/# medication from mexico pharmacy
mexico pharmacies prescription drugs best online pharmacies in mexico mexico drug stores pharmacies
http://mexicanpharmacy1st.com/# medicine in mexico pharmacies
purple pharmacy mexico price list mexico drug stores pharmacies medicine in mexico pharmacies
brand cialis afternoon – alprostadil belief penisole while
https://mexicanpharmacy1st.shop/# buying prescription drugs in mexico online
buying prescription drugs in mexico: mexico drug stores pharmacies – buying prescription drugs in mexico
https://mexicanpharmacy1st.com/# mexican pharmaceuticals online
buying prescription drugs in mexico buying from online mexican pharmacy purple pharmacy mexico price list
buying prescription drugs in mexico online buying prescription drugs in mexico online mexican rx online
https://mexicanpharmacy1st.com/# medication from mexico pharmacy
where can i get cheap clomid without a prescription cost of clomid pill order cheap clomid without dr prescription
sildenafil 20 mg tablet price
buying cheap propecia no prescription: cost of propecia online – buying generic propecia without prescription
http://lisinopril.club/# lisinopril price in india
https://lisinopril.club/# zestoretic 10 12.5 mg
п»їcytotec pills online buy cytotec over the counter buy cytotec over the counter
cialis soft tabs pills underground – cialis super active science1 viagra oral jelly everywhere
can i order cheap clomid pill: can you get cheap clomid without rx – can i purchase clomid without prescription
neurontin prescription coupon neurontin 300 mg mexico neurontin 300mg caps
zestril coupon: lisinopril 25 mg cost – zestril 40
generic propecia without insurance: cost cheap propecia online – cost of cheap propecia prices
neurontin price neurontin capsules 100mg drug neurontin 20 mg
prescription drug lisinopril: cost of generic lisinopril 10 mg – lisinopril 5 mg buy
cost clomid without insurance how to get cheap clomid cost generic clomid pills
https://cytotec.xyz/# Abortion pills online
can i order generic clomid how to buy cheap clomid where buy generic clomid without rx
hydrocodone indian pharmacy
online vet pharmacy
cheap propecia for sale: get generic propecia pills – cost of cheap propecia without a prescription
https://propeciaf.online/# buying propecia without insurance
cheap propecia without a prescription buying generic propecia online get cheap propecia without insurance
cytotec abortion pill: purchase cytotec – cytotec pills buy online
can i get clomid without dr prescription: order clomid without dr prescription – where to buy clomid online
buy generic neurontin purchase neurontin neurontin cost generic
http://clomiphene.shop/# cost cheap clomid without dr prescription
https://cheapestindia.shop/# reputable indian pharmacies
https://cheapestandfast.shop/# pharmacies without prescriptions
https://36and6health.shop/# best online pharmacy no prescription
http://cheapestcanada.com/# canadian family pharmacy
canada drugs online: canadian online pharmacy reviews – canadian discount pharmacy
https://36and6health.com/# cheapest pharmacy to fill prescriptions with insurance
https://cheapestmexico.shop/# mexican drugstore online
cenforce online downstairs – levitra professional steer brand viagra youth
buy canadian drugs: cheapestcanada.com – canadian pharmacy store
http://cheapestandfast.com/# canadian prescriptions in usa
rx pharmacy no prescription 36 and 6 pharmacy online pharmacy no prescription needed
https://cheapestmexico.com/# mexico pharmacy
farmacia online 24 horas: farmacia online barata – farmacias online seguras en espaГ±a
migliori farmacie online 2024: acquistare farmaci senza ricetta – п»їFarmacia online migliore
farmacie online affidabili: acquistare farmaci senza ricetta – farmacia online
farmacia online barata farmacia online espaГ±a envГo internacional farmacia online barcelona
vente de mГ©dicament en ligne: trouver un mГ©dicament en pharmacie – acheter mГ©dicament en ligne sans ordonnance
farmacia en casa online descuento farmacia online envГo gratis farmacias direct
acquistare farmaci senza ricetta: farmacie online affidabili – comprare farmaci online con ricetta
farmacia online senza ricetta: migliori farmacie online 2024 – acquisto farmaci con ricetta
comprare farmaci online con ricetta: migliori farmacie online 2024 – migliori farmacie online 2024
europa apotheke: п»їshop apotheke gutschein – medikamente rezeptfrei
comprare farmaci online all’estero: acquisto farmaci con ricetta – acquistare farmaci senza ricetta
asthma medication box – asthma treatment younger asthma treatment soon
online apotheke versandkostenfrei eu apotheke ohne rezept online apotheke gГјnstig
gГјnstigste online apotheke: beste online-apotheke ohne rezept – europa apotheke
comprare farmaci online all’estero: acquisto farmaci con ricetta – Farmacia online piГ№ conveniente
п»їpharmacie en ligne france Pharmacie sans ordonnance pharmacie en ligne livraison europe
pharmacie en ligne pas cher: Achat mГ©dicament en ligne fiable – Pharmacie en ligne livraison Europe
pharmacie en ligne sans ordonnance: pharmacie en ligne sans ordonnance – pharmacie en ligne sans ordonnance
Pharmacie en ligne livraison Europe vente de mГ©dicament en ligne pharmacie en ligne pas cher
farmacias online seguras en españa: farmacia online españa – farmacia online 24 horas
online apotheke rezept: internet apotheke – gГјnstige online apotheke
farmacias online seguras en españa: farmacias online seguras – farmacia online 24 horas
farmacia online senza ricetta farmacia online Farmacia online piГ№ conveniente
vardenafil research chemical
farmacie online affidabili: farmacie online autorizzate elenco – farmacia online senza ricetta
farmacia barata: farmacias online seguras en españa – farmacia barata
pharmacie en ligne france livraison belgique acheter mГ©dicament en ligne sans ordonnance pharmacie en ligne pas cher
farmacia online envГo gratis: farmacia online madrid – farmacia barata
п»їpharmacie en ligne france Pharmacie en ligne livraison Europe pharmacie en ligne pas cher
pharmacie en ligne: Medicaments en ligne livres en 24h – п»їpharmacie en ligne france
valacyclovir online october – valtrex pills response valacyclovir beer
pharmacie en ligne pas cher: pharmacie en ligne – pharmacie en ligne france livraison belgique
Viagra homme prix en pharmacie sans ordonnance: Viagra sans ordonnance 24h – Viagra sans ordonnance 24h suisse
pharmacies en ligne certifiГ©es: Pharmacies en ligne certifiees – Pharmacie Internationale en ligne
Viagra sans ordonnance 24h Amazon: Prix du Viagra 100mg en France – Viagra vente libre allemagne
pharmacies en ligne certifiГ©es: kamagra en ligne – trouver un mГ©dicament en pharmacie
Viagra homme sans prescription: viagra en ligne – Viagra gГ©nГ©rique sans ordonnance en pharmacie
http://kamagraenligne.com/# pharmacie en ligne livraison europe
pharmacie en ligne france fiable: pharmacie en ligne livraison europe – п»їpharmacie en ligne france
Hello!
This post was created with XRumer 23 StrongAI.
Good luck 🙂
pharmacies en ligne certifiГ©es: kamagra pas cher – Achat mГ©dicament en ligne fiable
Hello.
This post was created with XRumer 23 StrongAI.
Good luck 🙂
Viagra en france livraison rapide: viagra en ligne – Viagra gГ©nГ©rique sans ordonnance en pharmacie
Viagra prix pharmacie paris: viagra sans ordonnance – Viagra gГ©nГ©rique pas cher livraison rapide
pharmacie en ligne: Levitra pharmacie en ligne – Pharmacie sans ordonnance
loratadine fur – claritin pills president claritin monkey
pharmacie en ligne pas cher: Pharmacies en ligne certifiees – pharmacie en ligne sans ordonnance
pharmacie en ligne livraison europe: Pharmacies en ligne certifiees – pharmacies en ligne certifiГ©es
pharmacie en ligne avec ordonnance: pharmacie en ligne sans ordonnance – pharmacie en ligne france fiable
dapoxetine village – dapoxetine craft dapoxetine clutch
pharmacie en ligne sans ordonnance: kamagra livraison 24h – pharmacies en ligne certifiГ©es
п»їpharmacie en ligne france: kamagra gel – Pharmacie Internationale en ligne
vente de mГ©dicament en ligne: pharmacie en ligne pas cher – vente de mГ©dicament en ligne
Viagra femme sans ordonnance 24h: Acheter du Viagra sans ordonnance – Viagra en france livraison rapide
Achat mГ©dicament en ligne fiable: pharmacies en ligne certifiГ©es – pharmacies en ligne certifiГ©es
pharmacie en ligne pas cher: kamagra pas cher – Achat mГ©dicament en ligne fiable
pharmacie en ligne fiable: Pharmacie en ligne livraison Europe – pharmacies en ligne certifiГ©es
pharmacie en ligne france fiable: achat kamagra – pharmacie en ligne france fiable
blue sky peptide tadalafil
pharmacie en ligne: kamagra 100mg prix – п»їpharmacie en ligne france
п»їpharmacie en ligne france: Pharmacies en ligne certifiees – pharmacie en ligne france pas cher
pharmacie en ligne avec ordonnance: cialis generique – Pharmacie sans ordonnance
acheter mГ©dicament en ligne sans ordonnance: achat kamagra – pharmacie en ligne
pharmacie en ligne pas cher: levitra generique prix en pharmacie – pharmacie en ligne livraison europe
joint pain hay fever footdrop
vente de mГ©dicament en ligne: cialis generique – pharmacie en ligne fiable
low back pain and sacroiliac joint
trigger pain in inside elbow joint how to massage
http://jointpain.top/ – joint pain after sunburn reddit
http://jointpain.top/ – cortiscoseroid hand pain joint pain polyp
http://jointpain.top/ – joint pain after breast cancer treatment
http://jointpain.top/ – joint pain pneumonia allergic rhinitis dependency on cortisol
florinef aunt – prilosec date lansoprazole pills trail
http://jointpain.top/ – joint pain food intolerance
pharmacie en ligne fiable: pharmacie en ligne sans ordonnance – Pharmacie Internationale en ligne
vente de mГ©dicament en ligne: kamagra 100mg prix – pharmacie en ligne
pharmacie en ligne livraison europe: Cialis sans ordonnance 24h – pharmacie en ligne france pas cher
clarithromycin conscious – albenza pills wherever cytotec pills attend
Pharmacie Internationale en ligne: Levitra acheter – Achat mГ©dicament en ligne fiable
pharmacie en ligne livraison europe: kamagra livraison 24h – Pharmacie sans ordonnance
Viagra homme prix en pharmacie: Acheter du Viagra sans ordonnance – Acheter viagra en ligne livraison 24h
pharmacie en ligne france pas cher: Acheter Cialis 20 mg pas cher – pharmacie en ligne livraison europe
Viagra gГ©nГ©rique pas cher livraison rapide: Prix du Viagra 100mg en France – Quand une femme prend du Viagra homme
pharmacie en ligne france pas cher: Pharmacies en ligne certifiees – acheter mГ©dicament en ligne sans ordonnance
Pharmacie Internationale en ligne: Medicaments en ligne livres en 24h – pharmacie en ligne livraison europe
pharmacie en ligne: levitra generique sites surs – п»їpharmacie en ligne france
Pharmacie Internationale en ligne: п»їpharmacie en ligne france – pharmacie en ligne sans ordonnance
pharmacie en ligne avec ordonnance: pharmacie en ligne sans ordonnance – acheter mГ©dicament en ligne sans ordonnance
pharmacie en ligne fiable: Pharmacies en ligne certifiees – pharmacie en ligne livraison europe
order bisacodyl for sale – dulcolax uk buy liv52 20mg online cheap
rabeprazole 10mg drug – buy generic metoclopramide online domperidone online order
buy cotrimoxazole generic – cost bactrim 480mg tobramycin online buy
how to get zovirax without a prescription – order generic hydroquinone dydrogesterone canada
buy generic dapagliflozin – dapagliflozin 10 mg ca order acarbose 25mg generic
cialis tadalafil tablets
how to get griseofulvin without a prescription – gemfibrozil 300 mg drug gemfibrozil over the counter
vardenafil vs sildenafil vs tadalafil
vardenafil vs sildenafil citrate
buy enalapril 10mg online cheap – purchase vasotec online cheap order xalatan generic
generic viagra uk pharmacy
generic dramamine 50 mg – dimenhydrinate 50 mg generic actonel 35 mg for sale
rx pharmacy services
piroxicam pills – buy rivastigmine 3mg for sale exelon 3mg over the counter
us online pharmacy soma
tramadol troy pharmacy
order monograph 600 mg without prescription – pletal 100mg pills pletal generic
topamax mexican pharmacy
generic cialis uk online pharmacy
order viagra online pharmacy
authentic viagra online pharmacy
pin-up kazino: pin-up360 – Pin Up Kazino ?Onlayn
https://autolux-azerbaijan.com/# Pin Up Kazino ?Onlayn
Pin Up Azerbaycan ?Onlayn Kazino: pin-up360 – Pin up 306 casino
Pin Up Azerbaycan: Pin Up Azerbaycan – pin-up kazino
https://autolux-azerbaijan.com/# Pin Up Kazino ?Onlayn
Pin Up: Pin up 306 casino – Pin-Up Casino
https://autolux-azerbaijan.com/# Pin-up Giris
Pin-Up Casino: Pin-Up Casino – ?Onlayn Kazino
https://autolux-azerbaijan.com/# pin-up 141 casino
Pin Up Kazino ?Onlayn: pin-up 141 casino – Pin up 306 casino
hydrea order online – buy hydroxyurea sale order generic robaxin
purchase piracetam pills – sinemet order online sinemet tablet
order norpace generic – cheap norpace pill buy thorazine 100mg generic
depakote 250mg cost – buy depakote pills topamax 100mg usa
buy generic cyclophosphamide online – meclizine uk cheap vastarel online
spironolactone 25mg without prescription – buy epitol generic revia canada
order cyclobenzaprine 15mg for sale – purchase zyprexa pill generic vasotec 10mg
ondansetron 4mg price – order tolterodine 2mg for sale buy requip 2mg pill
Your point of view caught my eye and was very interesting. Thanks. I have a question for you.
buy generic ascorbic acid 500mg – buy compro pill purchase prochlorperazine sale
order durex gel – order cheap durex gel where to buy zovirax without a prescription
I was reading through some of your blog posts on this internet site and
I think this website is very instructive! Continue posting.Raise blog range
leflunomide 10mg for sale – actonel 35 mg cheap order cartidin
rogaine cheap – cheap rogaine generic buy proscar 5mg pills
tenormin 50mg cheap – betapace sale buy coreg 6.25mg for sale
verapamil 120mg pill – cheap diltiazem buy tenoretic pill
buy atorvastatin sale – atorvastatin drug generic bystolic 20mg
cheap lasuna generic – cheap diarex tablets order himcolin online cheap
buy gasex no prescription – order diabecon online diabecon over the counter
order speman online – buy himplasia online finasteride order online
norfloxacin cheap – cheap eulexin for sale buy generic confido for sale